19. Trstinné lúky
Rašeliniská sa vyvinuli pod vplyvom močiarového pôdotvorného procesu.
Rašelinisko Belianske lúky predstavuje jediné nevyťažené belianske rašelinisko a v súčasnosti plošne najrozsiahlejší a najcennejší komplex slatinných spoločenstiev na Slovensku. Belianske lúky boli vyhlásené za prírodnú rezerváciu a od roku 1983 sú zaradené do zoznamu navrhovaných území európskeho významu. Rašeliniská sú pre Spišskú Belú významné i z hľadiska archeologických nálezov. K unikátnemu objavu došlo v r. 1964 počas exploatácie rašeliny na Trstinných lúkach (tiež Rohrwiesen). Hromadný nález bol zapadnutý v rašelinisku približne v hĺbke 3 metrov. Obsahoval tri bronzové meče s plnou liatou rukoväťou. Ide o dva typy mečov – dva s plnoliatou rukoväťou s trojicou rebier, jeden s čiaškovite ukončenou rukoväťou. Oba typy patria k zriedkavým nálezom na území Slovenska. Pri datovaní meča s čiaškovou rukoväťou vychádzame z uzavretých nálezových celkov z iných oblastí, ako aj z datovania dvoch sprievodných mečov, ktoré dovoľujú uvádzaný nález časovo zaradiť do 10. stor. pr. Kr., resp. na prelom 11. a 10. stor. pr. Kr. Už samo prostredie, v ktorom sa meče našli, naznačuje, že s najväčšou pravdepodobnosťou ide o obetu vodnému božstvu. Podobné ojedinelé nálezy mečov v korytách riečnych tokov majú rovnaký zmysel. Prvý známy poklad bronzových predmetov zo Spišskej Belej zachránil M. Greisiger pri stavbe železnice v r. 1891 v polohe Krivá medza, na mieste, kde istý Britz vyoral bronzovú šálku a dýku. Nález (uvádzaný kniežací alebo obetný) pozostával z 21 (resp. 22) predmetov – hrotov oštepov, sekeriek s tuľajkou, náramkov, dvoch neúplných šálok, zlomku celokovovej helmy a nezvyčajného guľovitého predmetu, známeho len z vyobrazenia. Neúplný nález je nainštalovaný v expozícii Podtatranského múzea v Poprade . Druhý už spomínaný objavili pri ťažbe rašeliny v polohe Trstinné lúky. Podľa nich sa pri ťažbe rašeliny v hĺbke 3 m našiel zdobený špirálovite stočený trojhranný bronzový drôt, neďaleko od neho opálené a zahrotené koly a zvláštny oválny areál ohradený 2 metre vysokými brvnami. V areáli ležala hromada zvieracích kostí a jedna kompletne zachovaná ľudská kostra.
19. Grassy Meadows
The peat moors developed during the process of soil formation.
The peat moor of Belianska luka is the only remaining peat moor in the region and at this moment, it is also the most extensive and precious complex of bog territories in Slovakia. The moors were declared a protected landscape and since 1983, they are listed in a registry of important European landscapes. The peat moors are also important for Spišská Belá due to archeological discoveries. In 1964, a unique discovery was made here (then, the moor was known as Rohrwisen). A massive discovery was hidden some 3 meters below the ground of the moor. The find included three bronze swords with massive cast handles. There were two types of swords – two with massive handles with three ribs as well as one with a cup handle. The two types of swords were a rare find on Slovak territory. Other finds from other territories were used as a basis in dating the sword with the cup handle, and allowed the find to be dated back to the 10th century B.C., more precisely the turn of the 11th and 10th century B.C. The territory where those swords were found indicates that most likely, the swords were a remainder of a fight at sea. Several finds of swords in riverbeds have similar explanations. The first known treasure of bronze items from Spišská Belá was discovered by M. Greisiger during the construction of a railroad in 1891, near Krivá medza, a place were a certain Britz had dug up a bronze cup and dagger. The find (which the clergy pleaded was sacrificial) consisted of 21 (originally 22) items – spears, rakes, bracelets, two incomplete cups, a piece of a copper helmet and an unusual spherical item, which we only know from pictures. The incomplete find is on display in the Lower Tatra museum in Poprad. The second find, which has already been mentioned, was discovered during the mining of the pleat moor of Trstinna luka. Some three meters underground, a decorated and spiral-shaped triangular bronze object, and not far from it, a burned and cusped stake, as well as a peculiar oval-shaped space that was fenced in by 2-meter tall gates, were discovered. In this space, a pile of animal bones as well as one completely preserved human bone were found.
19. Rohrwiesen
Torfböden entstanden unter dem Einfluss sumpfiger bodenbildender Prozesse. Das Torf der Belaer Wiesen ist das einzige nicht abgebaute Belaer Torflager und gegenwärtig der flächenreichste und wertvollste Komplex von Moorgesellschaften in der Slowakei. Die Belaer Wiesen sind Naturschutzgebiet und stehen seit 1983 auf einer Liste von Gebieten, die als Gebiete von europäischer Bedeutung vorgeschlagen sind. Auch hinsichtlich ihrer archäologischen Funde sind die Torfböden für Zipser Bela von Bedeutung. Zu einem einzigartigen Fund kam es 1964 während des Torfstechens auf den Rohrwiesen. Der Massenfund lag in etwa 3 Meter Tiefe und enthielt drei Bronzeschwerter mit Griff in Vollguss. Es handelt sich hierbei um zwei Schwerttypen, nämlich um zwei Schwerter mit vollgegossenem Griff mit Dreifachrippe und um ein Schwert mit becherförmigem Griff. Beide Typen gehören zu den seltenen Funden in der Slowakei. Bei der Datierung des Schwertes mit becherförmigem Griff gehen wir von geschlossenen Fundkomplexen aus anderen Gebieten aus, ebenso bei der Datierung der beiden Begleitschwerter, die es erlauben, den genannten Fund zeitlich ins 10. vorchristliche Jahrhundert beziehungsweise an die Wende vom 11. zum 10. Jahrhundert zu setzen. Schon allein das Umfeld, in welchem die Schwerter gefunden wurden, deutet an, dass es sich mit größter Wahrscheinlichkeit um ein Opfer an eine Wassergottheit handelt. Ähnliche vereinzelte Schwertfunde in Flussbetten haben denselben Sinn. Den ersten bekannten Schatz von Bronzegegenständen hatte Michal Greisiger beim Bau der Bahnlinie im Jahre 1891 in der Lokalität Krivá medza gehoben, und zwar an einer Stelle, wo ein gewisser Britz eine Bronzetasse und einen Dolch aus dem Boden geackert hatte. Der Fund bestand aus 21 beziehungsweise 22 Objekten: aus Speerspitzen, Äxten mit Ohr, Armbändern, zwei fragmentarischen Tassen, einem Ganzmetallhelmbruchstück und einem ungewöhnlichen kugelförmigen Gegenstand, der nur aus Abbildungen bekannt ist. Der unvollständige Fund ist in der Ausstellung des Unter-Tatra-Museums in Poprad zu sehen. Der andere Fund von 1964 kam beim Torfstechen in der Lage der Rorwiese zutage. Und zwar fand man in einer Tiefe von 3 Metern einen verzierten spiralförmig gedrehten dreikantigen Bronzedraht und unweit davon abgebrannte und zugespitzte Pflöcke sowie ein sonderbares, mit 2 Meter hohen Tramen umzäuntes ovales Areal. In diesem Areal fand sich eine Anhäufung von Tierknochen sowie ein komplett erhaltener Menschenknochen.
19. Łąki Trzcinowe
Torfowiska powstały w wyniku procesu akumulacji osadów organicznych na terenach podmokłych.
Torfowisko Bielianske luky (Łąki Bielskie) jako jedyne spośród torfowisk wokół Białej Spiskiej nie było eksploatowane i obecnie stanowi największy i najcenniejszy kompleks łąkowo-bagiennych zbiorowisk roślinnych na Słowacji. Łąki Bielskie zostały wyodrębnione jako rezerwat przyrody, a od 1983 roku znajdują się na liście specjalnych obszarów europejskich objętych ochroną przyrody.
Torfowiska mają znaczenie dla Białej Spiskiej także z punktu widzenia archeologii. W 1964 roku podczas wydobywania torfu na Łąkach Trzcinowych (Rohrwiesen) na głębokości około 3 m dokonano unikalnego odkrycia. Należałydo niego 3 miecze z brązu z litą rękojeścią. dwa z nich mają litą rękojeść z trzema żebrami, rękojeść trzeciego jest ukończona częściowo. Oba typy należą do rzadkich znalezisk na terenie Słowacji. Określenie wieku miecza z częściowo ukończoną rękojeścią dokonano w oparciu o znaleziska pochodzące z innych obszarów, a także na podstawie pozostałych dwóch mieczy, których pochodzenie ustalono na X wiek p.n.e., ewentualnie przełom X i XI wieku p.n.e. Miejsce odkrycia tych cennych przedmiotów wskazuje na to, że najprawdopodobniej były one złożone w ofierze bóstwu wodnemu, podobnie jak pojedyncze znaleziska mieczy w korytach rzecznych. Pierwszy znany skarb złożony z przedmiotów z brązu uratował M. Greisiger podczas prac przy budowie kolei w roku 1891 w miejscu (Kriva medza), gdzie niejaki Britz podczas orki natknął się na puchar i sztylet z brązu. Znalezisko to (własność księcia lub przedmiot ofiary) składało się z 21 (może 22) przedmiotów – grotów włóczni, siekierek w pochwie, bransolet, dwóch niecałych pucharów, fragmentów żelaznego hełmu i jakiegoś okrągłego przedmiotu, który znany jest tylko z rysunku. Niekompletne znalezisko wystawione jest obecnie w Muzeum Podtatrzańskim w Popradzie. Drugiego odkrycia dokonano podczas wydobywania torfu w rejonie Łąk Trzcinowych. Na głębokości 3 m znaleziono zdobiony, spiralnie skręcony brązowy trójkątny drut, a w jego pobliżu opalone i zaostrzone kołki oraz owalny teren otoczony drewnianymi palami o wysokości 2 m. W jego obrębie znajdowało się skupisko kości zwierzęcych i jeden kompletnie zachowany ludzki szkielet.
